آبیاری قطره ای چیست؟
آبیـاری قطره‌ای نوعی آبیاری موضعی یا میکرو می‌باشد که در آن، آب را با فشار کم از روزنه یا تجهیزاتی به نام قطره چکان به ریشه گیاهان می‌رساند. در این روش آب به آهستگی در پای گیاه ریخته شده که موجب صرفه‌جویی و افزایش بازدهی آبیاری می‌گردد. از طرفی با توجه به اینکه در این روش مساحت و عمق کمی از سطح خاک خیس می‌شود، میزان تبخیر آب نیز کاهش می‌یابد. در سیستم آبیاری قطره ای آب از شبکه لوله‌ها و نهایتا خروجی نوار تیپ و یا قطره چکانها عبور می‌‌نماید. بسته به کیفیت طراحی سیستم نصب شده، یک سیستم آبیاری قطره ای می‌تواند از انواع روش‌های آبیاری دیگر مانند آبیاری سطحی و بارانی کاراتر باشد. مقاله انواع روش‌های آبیاری در کشاورزی اطلاعات مفیدی را در این زمینه در اختیارتان قرار می‌دهد.
آبیاری قطره ای در کشاورزی
تجهیزات مورد نیاز برای سیستم آبیاری قطره ای شامل:
اجزا و قسمت‌های مختلف سیستم آبیاری قطره‌ای
به دلیل نحوه خاص آبرسانی در سیستم آبیاری قطره‌ای، گاهی روش‌های سنتی سطحی کوددهی بی‌تاثیر هستند. بنابراین اغلب در سیستم آبیاری قطره‌ای، کود شیمیایی مایع و آب آبیاری را با هم مخلوط می‌کنند. به این روش کوددهی و آبیاری همزمان کودآبیاری، شیمیاری و یا آبیاری شیمیایی گفته می‌شود. در به کارگیری این روش، که آب و کود به آهستگی به گیاهان داده می‌شود، تا 95٪ صرفه‌جویی در مصرف کود گزارش شده است.
توجه به 4 قانون مهم در کودآبیاری به شما کمک خواهد کرد تا از انسداد سیستم قطره ای جلوگیری نمایید.
آبیاری قطره ای درختان
مزایا و معایب آبیاری قطره ای
از مزایای سیستم آبیاری قطره ای می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- میزان شسته شدن، اتلاف کود و مواد مغذی به دلیل آبیاری موضعی کاهش می‌یابد.
- اگر به درستی طراحی، اجرا و مدیریت شود، بازدهی آبیاری آن بالا است.
- نیازی به تراز بودن مزرعه ندارد و در زمین‌های شیبدار قابل اجرا است.
- در زمین‌های کشاورزی با اشکال نامنظم به راحتی قابل اجراست.
- از آب‌های بازیافتی غیرآشامیدنی می‌توان با اطمینان استفاده کرد.
- رطوبت در ناحیه ریشه‌ها تامین می‌شود.
- نوع خاک اهمیت کمتری در تعیین زمان‌های آبیاری دارد.
- در بازه زمان آبیاری کاهش پیدا می‌کند.
- فرسایش خاک کاهش پیدا می‌کند.
- رشد علف هرز کاهش پیدا می‌کند.
- میزان آبیاری و توزیع آب در نازل‌ها بسیار یکنواخت شده و قابل کنترل است.
- هزینه نیروی انسانی از روش‌های دیگر آبیاری کمتر است.
- میزان آبدهی با استفاده از شیرها و دریپرها قابل تنظیم است.
- با استفاده از کوددهی توسط سیستم قطره‌ای، میزان اتلاف کود به حداقل می‌رشد.
- با خشک باقی ماندن شاخ و برگ گیاهان، احتمال بیماری گیاهان کاهش می‌یابد.
- باتوجه به اینکه سیستم آبیاری قطره‌ای، به فشار پایینی نسبت به سایر روش‌های آبیاری نیاز دارد، میزان مصرف انرژی نیز کمتر می‌باشد.
آبیاری قطره ای با استفاده از لوله قطره چکان دار
از معایب سیستم آبیاری قطره ای می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در ابتدای کار ممکن است هزینه اولیه این روش از سایر روش‌های آبیاری بیشتر باشد.
- اگر از سیستم فیلتراسیون استفاده نشود، ممکن است لوله و قطره‌چکان‌ها دچار گرفتگی شده و سیستم به درستی کار نکند. البته راه‌های مختلفی برای رفع گرفتگی قطره‌چکان‌ها وجود دارد که می‌توانید در صفحه مقالات آبیاری مطالعه نمایید.
- در سیستم‌های آبیاری قطره ای زیرسطحی، شخص آبیاری کننده نمی‌تواند از صحت آبیاری مطلع شود. (خرابی سیستم ممکن است به آبیاری بیشتر یا کمتر از حد مجاز منجر شود.)
- اگر از کود و مواد شیمیایی استفاده می‌کنید که برای فعال‌سازی آن به سیستم آبیاری بارانی نیاز دارید، آبیاری قطره‌ای مناسب شما نیست.
طراحی سیستم آبیاری قطره ای باغ
اسیدشویی در سیستم قطره ای
اسید در سیستم‌های آبیاری به منظور شستشوی رسوبات تثبیت شده درون لوله‌ها و قطره‌چکان‌ها که ناشی از مواد شیمیایی محلول در آب آبیاری است، کاربردهای فراوانی دارد. این نوع رسوبات یا از آب آبیاری نشات گرفته و یا به دلیل به کارگیری و تزریق کودهای محلول نامرغوب در آب آبیاری به وجود می‌آید. جهت تزریق اسید به درون سیستم آبیاری همان لوازمی به کار می‌رود که در هنگام تزریق کود از آن‌ها استفاده می‌شود.
اسیدهای مناسب جهت شستشوی سیستم به شرح زیر می‌باشد:
- اسید هیدروکلریک
- اسید سولفوریک
- اسید فسفریک
نحوه تمیز کردن گرفتگی سیستم آبیاری قطره ای
نوار آبیاری قطره ای (تیپ)
نوار آبیاری قطره ای یا نوار تیپ، لوله‌ای با دیواره نازک است که برای آبیاری قطره ای استفاده می‌شود. این نوارها ساختار ساده‌ای دارند و دارای سیستم جبران‌کننده فشار نیستند. این نوارها معمولا از جنس پلی اتیلن ساخته شده و دارای ضخامت 4 الی 25 میلمتر (0.1-0.6 mm) می‌باشد. نوارهای آبیاری ضخیمتر همان لوله‌های قطره چکاندار هستند و معمولا برای مصارف دائمی مانند آبیاری زیر سطحی استفاده می‌شود، در حالی که نوارهای آبیاری نازک‌تر یکبار استفاده شده و بعد از مصرف دور انداخته می‌شود. در یک پروژه آبیاری که توسط شرکت ریوولیس (Rivulis) در تاکستان‌های ایتالیا انجام شده، نحوه نصب لوله‌های آبیاری قطره‌ای در زیر زمین نمایش داده می‌شود. جریان آب از قطره‌چکان‌ها و نازل‌هایی که بر روی نوار آبیاری وجود دارد خارج می‌شود. فاصله معمول بین این نازل‌ها بین 15 - 60 سانتی‌متر می‌باشد.
آبیاری با استفاده از نوار تیپ آبیاری قطره ای
جهت نصب و اجرای سیستم آبیاری قطره‌ای می‌توانید از راهنمای خرید تجهیزات آبیاری قطره ای استفاده نمایید.