لوبیا سبز (Green beans) به دلیل رشد و پرورش نسبتا سریع و آسان، حتی در فضای محدود، جز محصولات بسیاری از زمین‌های کشاورزی، به ویژه در فصل تابستان و پاییز محسوب می‌شود. تولید موفق لوبیا سبز مستلزم دسترسی آسان به آب کافی، آبیاری روزانه و
خاک مناسب و نور خورشید است. این گیاه توانایی زیادی در تنظیم نیتروژن خود دارد؛ بنابراین هیچ‌گونه نیازی به کود برای تکمیل رشد ندارد. لوبیا سبز یک محصول فصل گرم است که علی‌رغم توانایی تحمل گرما، نسبت به سرما و به ویژه یخبندان، کاملا حساس است. به همین دلیل، به محض رفع خطر سرمازدگی در بهار، می‌توان آن را کشت نمود. در این مقاله به بررسی آنچه که برای رشد و پرورش لوبیا سبز نیاز است می‌پردازیم.
نیاز آبی لوبیا سبز
آب و فتوسنتز، دو رکن اساسی برای تشکیل جوانه گیاه لوبیا سبز می‌باشند. دریافت مقدار مناسب آب برای رشد لوبیا سبز ضروری است. آبیاری کم یا زیاد می‌تواند به این محصول آسیب رسانده و عملکرد آن را تحت تاثیر قرار دهد. به طور کلی، لوبیا سبز به حدود 1 تا 1.5 اینچ یا تقریبا 2.5 تا 3.8 سانتی‌متر آب در هفته نیاز دارد. البته میزان آب مصرفی به رقم لوبیا سبز نیز وابسته است. از طرفی لوبیا سبز برای رشد به 6 تا 8 ساعت نور مستقیم خورشید در روز نیازمند است. با این حال دمای بالا می‌تواند موجب ریزش شکوفه‌ها و درنهایت مرگ آن گردد.
بلافاصله پس از کاشت گیاه، لازم است آبیاری صورت گیرد. بستر بذر باید در هفته اول مرطوب (نه خیس) نگه داشته شود تا زمانی که جوانه زنی اتفاق بیفتد. پس از هفته اول، آبیاری به هر سه روز یک بار کاهش می‌یابد. پس از تشکیل جوانه لوبیا، معمولا آبیاری به میزان دو بار در هفته، لازم و ضروری است. آب مستقیما باید به سطح خاک برسد تا گیاه لوبیا سبز تغذیه شده و نیاز آبی آن تامین گردد.
نیاز آبیاری لوبیا
خاک مناسب برای کشت لوبیا سبز چگونه خاکی است؟
خاک مورد نیاز برای کشت لوبیا سبز نباید سفت و فشرده باشد. رطوبت بیش از حد در خاک‌های رسی موجب کاهش دسترسی ریشه‌ها به اکسیژن شده و می‌تواند پژمردن و یا مرگ گیاه را رقم بزند. خاک‌های شنی این اجازه را می‌دهند تا آب در سراسر عمق خاک حرکت کرده و خود را به ریشه‌های کم‌عمق گیاه برساند و رطوبت مورد نیاز برای رشد را فراهم نماید. سطح نامناسب خاک و آب، موجب ریزش شکوفه‌ها و مرگ گیاه خواهد شد.
لوبیا سبز در خاک با زهکشی خوب و pH اسیدی حدود 6، بهترین عملکرد رشد را دارد. همچنین یک خاک معمولی نیز می‌تواند بدون کوددهی، به رشد گیاهان با کیفیت کمک کند. لوبیا سبز زمانی بهترین عملکرد را دارد که در عمق 2.5 سانتی‌متری خاک و فاصله بذرهای 15 سانتی‌متر، در ردیف‌هایی با فاصله 90 سانتی‌متر کاشته شود. پس از کاشت، باید بستر بذر با محکم شده تا از تماس مناسب خاک با بذر، اطمینان حاصل گردد و به جوانه‌زنی بهتر کمک کند.
بهترین زمان کاشت لوبیا سبز چه موقع است؟
گیاه لوبیا سبز، زمانی بهترین رشد را دارد که مستقیما در فضای باز کاشته شود. از زمانی که دمای خاک به حدود 9 تا 15 درجه سانتی‌گراد برسد، می‌توان شروع به کشت این گیاه نمود. خاک سرد و مرطوب، جوانه‌زنی را به تاخیر می‌اندازد و می‌تواند موجب پوسیدگی بذرها شود. لوبیا سبز بیشترین بازدهی محصول را در دمای هوای بین 18 تا 29 درجه خواهد داشت.
روش‌های آبیاری لوبیا سبز
لوبیا سبز نیز همانند بسیاری دیگر از محصولات کشاورزی، به وسیله روش‌های مختلفی متناسب به آب و هوا، وضعیت خاک و… آبیاری می‌شود. در این بین 3 روش اصلی برای آبیاری لوبیا سبز وجود دارد که در ادامه به تفصیل توضیح خواهیم داد.
آبیاری قطره ای لوبیا سبز
آبیاری قطره ای لوبیا سبز یکی از بهترین روش‌ها برای پرورش این محصول محسوب شده که می‌توان در آن از انواع قطره چکان و یا نوارهای آبیاری استفاده نمود. سیستم آبیاری قطره‌ای، برای گیاه حساسی همانند لوبیا سبب می‌شود تا رطوبت مستقیما به ریشه گیاه رسیده تا تحت تنش آبی قرار نگیرند. آبیاری قطره‌ای همچنین هدر رفت آب را کاهش می‌دهد، زیرا تبخیر رطوبت، به حداقل میزان خود خواهد رسید. علاوه بر این، در سیستم آبیاری قطره‌ای، بوته و برگ‌ها خشک مانده که از این طریق می‌توان آفات و بیماری ها را کنترل کرد. از طرفی سیستم آبیاری قطره‌ای علاوه بر صرف هزینه اولیه بالا، مشکلاتی از جمله انسداد قطره چکان‌ها و خروجی‌ها دارد که البته با کمک روش‌هایی می‌توان این گرفتگی‌ها را برطرف نمود.
ابیاری قطره ای لوبیا
آبیاری بارانی لوبیا سبز
سیستم آبیاری بارانی توسط آب‌پاش‌های بارانی، یکی از کم اثرترین روش‌های آبیاری بوته‌های لوبیا سبز است. به این دلیل که آب ممکن است روی برگ‌های بوته باقی مانده و قبل از رسیدن به ریشه تبخیر شود. از طرفی باقی ماندن رطوبت بر روی برگ گیاه می‌تواند موجب بروز بیماری و آسیب رسیدن به گیاه گردد. البته آبیاری بارانی لوبیا مزیتی نیز دارد که درست قبل از ظهور جوانه‌ها دیده می‌شود. آبیاری بارانی توسط آبپاش‌ها، سطح خاک را خیس کرده و باعث می‌شود رطوبت مورد نیاز به خوبی به بذرها برسد.
ابیاری بارانی لوبیا سبز
آبیاری سطحی (غرقابی) لوبیا سبز
آبیاری سطحی از جمله روش‌های سنتی آبیاری است که بیشتر در خاک‌های سبک تا متوسط انجام می‌گیرد. این روش آبیاری احتمال تنش پرآبی را بالا برده و ممکن است به بافت گیاه آسیب برساند. همچنین در این روش مصرف آب نسبت به سایر روش‌های آبیاری بسیار بالا بوده و با توجه به بحران کم‌آبی فعلی، مناسب به نظر نمی‌رسد.
ابیاری غرقابی لوبیا سبز
تنش‌های آبی گیاه لوبیا
بوته‌های لوبیا سبز، تنش‌های ناشی از کم آبی را از طریق برگ‌های خود نمایان می‌کنند. رنگ سبز تیره برگ‌های لوبیا سبز، نشان می‌دهد که آب کافی در اختیار بوته قرار گرفته است. اما رنگ خاکستری برگ‌ها، نشان دهنده تنش آبی گیاه، ناشی از کم آبی است و لازم است سریعا به آن پاسخ داده شود. دادن آب زیاد به گیاه در مراحل بعدی رشد می‌تواند منجر به ریزش زودرس گل‌های لوبیا شود. همچنین لوبیا به آب ایستادگی حساس است این بدان معنی است که آب باید به صورت یکنواخت در سطح مزرعه پخش شود، پس تسطیح و کرت‌بندی صحیح در رشد و تغذیه محصول بسیار حائز اهمیت است.
نحوه برداشت لوبیا سبز
لوبیا سبز، معمولا ظرف مدت 45 تا 60 روز آماده برداشت است. لوبیا را باید در حالی برداشت کرد که هنوز نارس است و به طور کامل رشد نکرده است. با این کار محصولی لذیذتر و لطیف‌تر به دست خواهد آمد. زمین خیس، از برداشت کارآمد جلوگیری کرده و اغلب به دلیل آلودگی ظاهری محصولات، عیار محصول قابل فروش را پایین می‌آورد. بنابراین نه تنها بازده کمتری حاصل می‌شود، بلکه حاشیه سود کمتری نیز محقق خواهد شد.
نکات مهم در آبیاری لوبیا سبز
- مراحل و میزان آبیاری لوبیا سبز از جمله عوامل برای مهم در پرورش گیاه است. اولین آبیاری لوبیا 20 تا 30 روز بعد از کاشت بذر انجام می‌شود. آبیاری دوم و سوم به ترتیب 8 تا 12 روز و 4 تا 7 روز بعد صورت می‌گیرد. آخرین آبیاری لوبیا زمانی است که 30 تا 40 % غلاف‌ها رسیده باشند. لازم به ذکر است که حساس‌ترین مرحله رشد لوبیا سبز به کم‌آبی و تنش خشکی مرحله گلدهی و اوایل تشکیل غلاف‌هاست.
- آبیاری لوبیا سبز باید زمانی انجام شود که آفتاب وجود دارد تا قطرات آب روی شاخ و برگ به حداقل میزان خود برسد.
- سطح خاک بهتر است با مالچ پوشانده شود تا نگه‌داشت آب در روزهای گرم بهتر حفظ شود. از آنجایی که لوبیا سبز ریشه‌های کم‌عمقی دارد و به عمق خاک نمی‌رود، استفاده از مالچ به خنک نگه داشتن آن و تامین رطوبت در گرمای تابستان کمک زیادی می‌کند.
- گیاه لوبیا سبز اغلب در یک بعدازظهر گرم، پژمرده به نظر می‌رسند که این موضوع مشکلی ندارد و بعد از غروب آفتاب، مجددا به حالت قبلی برمی‌گردند. اما اگر گیاهان در ابتدای صبح پژمرده به نظر برسند، نیاز به آبیاری دارند.
