داشتن استخر در هر محیطی می‌تواند علاوه بر کاربردهای متنوع، سبب زیبایی و جذابیت فضا شود. انواع مختلف استخر وجود دارد که به لحاظ کاربری، نحوه ساخت، محل قرارگیری و… متفاوت هستند. مواد سازنده استخر بر روش ساخت استخر و مدت زمان آن تاثیرگذار است. بتن متداول‌ترین ماده‌ای است که در ساخت استخر مورد استفاده قرار می گیرد. یک استخر بتنی به گونه‌ای طراحی شده که بتواند فشارهای وارده از جمله فشار زمین (خارج از استخر) و فشار وزن آب (داخل استخر) را به خوبی تحمل کند.
در این مقاله مرحله به مرحله به بررسی ساخت استخر خواهیم پرداخت. لازم به ذکر است توصیه‌های استاندارد از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت است، اما به طور کلی همگی از یک اصل و الزام ایمنی پیروی می‌کنند.
مراحل ساخت استخر بتنی
1. طراحی و انتخاب مکان مناسب استخر
طراحی استخر اولین قدم برای ساخت استخر است. در ابتدا لازم است ک یک طرح مناسب بر اساس زمین مورد نظر انتخاب کنید و یا زمینی انتخاب کنید که با طرح از پیش در نظر گرفته شده مطابقت داشته باشد. طراحی استخر عمدتا شامل شکل ظاهری، عمق، مساحت ، انواع سیستم‌های داخلی استخر و اندازه کلی آن است.
مکان انتخاب شده تعیین‌کننده ابعاد استخر خواهد بود. مرحله بعدی تعیین نوع استخر است که به صورت وینیل، فایبرگلاس یا بتنی وجود دارد. شکل ظاهری استخر، ابعاد، عمق و… از جمله مواردی است که باید در طرح مد نظر قرار گیرد. مکان انتخاب شده باید برای تعمیر و نگهداری منظم استخر نیز مناسب باشد. توصیه میشود که در ابتدا یک زمین مسطح را انتخاب کنید تا به کاهش هزینه‌های حفاری و پر کردن زمین کمک کند. بهتر است زمین مورد نظر دور از درختان باشد تا سبب پر شدن استخر از برگ‌ها نشود. و در نهایت توصیه میشود که استخر رو به آفتاب ساخته شود.
2. علامت گذاری نقشه بر زمین
پس از اخذ تاییده و مجوزهای لازم برای اجرای استخر، نقشه طراحی شده را بر روی زمین ترسیم و نشانه‌گذاری کنید. در این مرحله محل حصارکشی، مناطق سنگفرش و محوطه‌سازی نیز مشخص خواهد شد.
3. حفاری و گودبرداری زمین
در این مرحله حفاری زمین توسط ماشین‌آلات گودبرداری، جهت شروع فرآیند ساخت و ساز انجام میشود. برخی از پیمانکاران قبل از شروع حفاری، خاک منطقه را آزمایش می‌کنند تا از جنس و ساختمان خاک برای ساخت استخر اطمینان پیدا کنند. حفاری باید بر اساس عمق در نظر گرفته شده در طراحی اعمال شود. قبل از حفاری بررسی کنید که در زمین هیچ‌گونه لوله کشی، خطوط برق یا… وجود نداشته باشد.
گودبرداری استخر
4. تسطیح خاک و کف سازی استخر
پس از انجام حفاری، سطح زیرین باید صاف و یکنواخت شود. اگر محل دارای خاک سست باشد، باید سفت و فشرده گردد. این کار با کمپکت کردن شن و خاک کف استخر با دستگاه‌های کمپکت انجام میشود. برای اطمینان از مقاومت کف استخر می‌توان از یک لایه ضخیم ماسه بادی استفاده نمود که بدین وسیله می‌توان شیب‌بندی استخر را نیز کنترل کرد.
5. آرماتور بندی استخر
آرماتوربندی و کف‌سازی استخر یکی از مراحل مهمی است که بر عمر استخر تاثیر می‌گذارد. با توجه به فشار حاصل از آب پر شده داخل استخر لازم است تا این لایه تقویت شده تا بتواند در برابر فشار و وزن سیال مقاوم باشد. نکته حائز اهمیت در این مرحله انتخاب نوع و چیدمان آرماتورها خواهد بود. در این مرحله فضای گودبرداری شده با کمک میلگرد آرماتور بندی تقویت شده تا استحکام استخر تضمین شود.
آرماتوربندی کف و دیواره های استخر
6. لوله‌کشی استخر
یکی از بخش‌های ضروری در تاسیسات استخر، شبکه آبرسانی و لوله کشی است. لوله کشی، خطوط برگشت، مکش، آبگرم، دمنده، خطوط گرمایش و… را به محل پمپ و فیلتر هدایت می‌کند. لوله‌های لازم برای سیستم گردش و تصفیه آب استخر نیاز به محاسبات دقیقی دارند چرا که به دلیل قرار گرفتن زیر بخش بتنی، امکان تعمیر و یا تعویض قطعات بسیار سخت است. پس از انجام عملیات لوله کشی استخر، حتما سیستم را تست کرده تا بعدا دچار مشکل نشود.
7. سیم کشی برق
برای راه‌اندازی تجهیزات فیلتراسیون، پمپاژ، روشنایی و… باید به منبع برق دسترسی وجود داشته باشد. این مرحله پیش از بتن‌ریزی انجام میشود. از آنجایی که سیم‌کشی برقی در کنار آب قرار می‌گیرد، مهارت در این مرحله و رعایت نکات ایمنی و حفاطتی بسیار حائز اهمیت است چرا که ممکن است سبب بروز خسارات جبران ناپذیر شود.
8. بتن ریزی کف و دیواره استخر
به طور کلی ضخامت پایه بتنی و دیواره‌های استخر تعیین کننده دوام است. هر چه ضخامت بیشتر باشد، کمتر در معرض شکاف و ترک قرار می گیرد. از طرفی ضخامت کف استخر بیشتر از دیواره‌ها در نظر گرفته میشود. این کار در استخرهای بتنی با کمک لایه‌هایی از بتن انجام میشود. بتن ریزی استخر به دو روش شات کریت (بتن پاشی) و قالبگیری انجام شده که هرکدام با توجه به شرایط استخر مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگرچه که پس از 24 ساعت بتن سخت میشود اما بخش داخلی آن هنوز مقاوم نبوده و تحمل وزن چندین هزار لیتر آب را ندارد. لایه بتونی نیاز به حداقل 30 روز زمان دارد تا مقاومت لازم را به دست آورد. لازم است تا در تمام این مدت، بتن آبیاری شده تا از ترک خوردن لایه‌های سطحی آن جلوگیری شود. در نظر داشته باشید که هزینه ساخت استخرهای بتنی در مقایسه با استخرهای وینیل یا فایبرگلاس بیشتر بوده و زمان ساخت آن نیز طولانی‌تر است.
بتن ریزی استخر
9. آب بندی استخر
وجود نشتی در دیواره‌ها و کف استخر مشکلی است که می‌تواند گریبان‌گیر دارندگان استخرها شود. این مشکل علاوه بر هزینه‌بر بودن، وقت‌گیر است و گاها نیازمند کندن پوشش استخر میشود. پس لازم است تا استخر پس از عملیات بتن‌ریزی، آب بندی شده تا اطمینان حاصل شود که به خوبی آب را در خود نگه می‌دارد. آب بندی دیواره‌ها و کف استخر به منظور ضد آب کردن این بخش‌ها و افزایش دوام آنها انجام میشود. آب‌بندی استخر بیشتر با استفاده از ملاتی با ترکیب سیمان سفید، چسب بتن و پودر سنگ انجام میشود. پس از این مرحله، بستر صاف، مقاوم و ضد آب مورد نیاز برای اعمال پوشش اپوکسی ایجاد خواهد شد.
عموما برای تست نشتی، استخر را از آب پر کرده و پس از گذشت چند روز سطح آب را اندازه‌گیری می‌کنند. اگر سطح آب استخر به میزان قابل توجهی کاهش یافته بود نشان از نشتی استخر در کف یا دیواره‌‍‌هاست که باید سریعا بررسی شده و کار آب‌بندی مجددا صورت گیرد.
10. کاشی کاری استخر
استفاده از کاشی یا سرامیک‌های متنوع با رنگ‌بندی‌های جذاب، مهم‌ترین بخش در ایجاد ظاهری زیبا برای استخر است. کاشی کاری استخر علاوه بر ایجاد ظاهری زیبا، سبب افزایش مقاومت آن نسبت به رطوبت و طولانی‌تر شدن عمر استخر میشود. انتخاب نوع کاشی، چسب مناسب، بندکشی ضد آب، تخصص در کاشی‌کاری و مواردی دیگر همگی جز موارد تاثیرگذار در این مرحله هستند.
کاشی کاری استخر در 6 مرحله اصلی انجام میشود: تمیز کردن کامل کف و دیواره‌ها، اندازه‌گیری متراژ مورد نیاز، گچ‌کاری، ملات‌ریزی و نصب کاشی‌ها، دوغاب‌کشی و در نهایت گذراندن 72 ساعت زمان برای سفت شدن کاشی‌ها.
کاشی کاری استخر11. راه اندازی استخر
در این مرحله سازه استخر به طور کامل ساخته شده و آماده استفاده است. لازم است تا استخر برای اطمینان از عملکرد صحیح، قبل از استفاده تست شود. سیستم گردش آب، سیستم پمپاژ، فیلتراسیون، ورودی و خروجی‌ها، سیستم روشنایی و… همگی از جمله مواردی هستند که قبل از راه اندازی استخر باید مورد تست و بررسی قرار گیرند. پس از اطمینان از عملکرد صحیح سیستم، نیاز به تصفیه آب استخر است که با کمک مواد شیمیایی انجام میشود. در پایان این مرحله می‌توان گفت که استخر شما از هر لحاظ آماده استفاده است. به یاد داشته باشید که لازم است همواره نسبت به تمیز کردن استخر اقدام کرده و در صورت نیاز در هر مرحله نکات تعمیر و نگهداری استخر را در نظر داشته باشید.
ساخت استخر چقدر زمان می‌برد؟
اکثر پروژه های ساخت استخر، بسته به اندازه پروژه، به طور متوسط بین 8 تا 12 هفته طول می کشد. این مدت شامل مراحل طراحی تا ساخت استخر میشود. عوامل زیادی می‌توانند بر جدول زمانی ساخت استخر تأثیر گذارند. شکل و ابعاد استخر، محل ساخت استخر، شرایط آب و هوایی منطقه، مدت زمان دریافت مجوز و پیچیدگی ساخت از جمله این موارد هستند. به طور کلیاستخرهای روی زمین و استخرهای وینیل و فایبرگلاس نسبت به استخرهای بتنی زمان نصب و ساخت کمتری دارند.
