طبقه بندی انواع استخر و کاربردهای آن

استخر می‌‎تواند به عنوان یک استراحتگاه آرامش‌بخش، یک مکان تفریحی یا جایی برای تمرین شناگران باشد. استخرها در اندازه‌ها و مدل‌های مختلفی وجود دارند و نوع استخر انتخابی شما هزینه، روند ساخت و نحوه استفاده شما و کسانی که از استخر استفاده می‌کنند را تعیین می‌کند. همچنین هنگام برنامه‌ریزی برای ساخت استخر، بهتر است از کاربری و نوع ساخت آن‌ها (روی زمین، داخل زمین و…) اطلاعات لازم را کسب کنید تا بتوانید استخری مناسب با سلیقه و کاربرد مورد نیاز خود بسازید. در این مقاله شما را با انواع استخر و کاربردهای آن‌ها آشنا خواهیم کرد.

طبقه‌بندی انواع استخر

انواع استخر بر اساس موقعیت نسبت به زمین

1. استخر روکار (استخر روی زمین)

مقرون به صرفه‌ترین نوع استخر، استخرهای روکار هستند که عموما به صورت از پیش ساخته شده روی سطح زمین قرار گرفته و نیاز به حفاری ندارند. گاها بر روی این نوع از استخرها پاسیو نیز قرار می‌دهند. پاسیو فضایی بسته با نور طبیعی و کافی را ایجاد کرده که باعث زیباتر شدن استخر می‌شود. بیشتر استخرهای روکار با روکش‌های آلومینیومی، رزینی یا فولادی و آسترهای وینیل ساخته می‌شوند. این نوع استخرها اغلب به راحتی قابل اجرا و همچنین قابل جمع‌آوری هستند و برای محیط‌هایی با دسترسی محدود مناسب‌اند. استخرهای رو کار در اشکال، اندازه‌ها و عمق‌های مختلف ساخته می‌شوند.

مزایای استخرهای رو کار

قیمت استخرهای روکار نسبت به سایر استخرها کمتر بوده و هزینه ساخت کمتری نیز دارند.
قابلیت نصب، مونتاژ و استفاده از استخرهای روکار نسبت به سایر مدل‌ها راحت‌تر است.
برخی از استخرهای رو کار دارای سازه‌های موقتی بوده و درصورت جابجایی می‌توان آن‌ها را نیز جابه‌جا کرد.
استخرهای روکار در شکل‌ها و اندازه‌های مختلف در دسترس هستند. همچنین برای محیط‌های کوچک مناسب‌اند.

معایب استخرهای رو کار

با اینکه استخرهای رو کار در اندازه‌ها و اشکال مختلف وجود دارند اما معمولا به طرح‌های ارائه شده توسط تولیدکنندگان محدود می‌شوند.
اگرچه پاسیوها در پوشاندن استخرهای روکار کمک می‌کنند، اما درکل پوشاندن استخرهای روکار ممکن است در ظاهر محیط تاثیرگذار باشد.
طول عمر مفید استخرهای رو کار به نسبت استخرهای توکار (داخل زمین) کمتر است.
آسترهای وینیل استخرهای روی زمین معمولا هر 5 سال یک‌بار نیاز به تعویض دارند.
این نوع استخرها با وجود اینکه به راحتی پر یا تخلیه می‌شوند، اما چون مجهز به تجهیزات فیلتراسیون نیستند، به صورت مداوم نیاز به تخلیه، تمیز کردن و دوباره پر شدن دارند تا یک محیط تمیز را فراهم آورند.

نحوه نصب استخر رو کار

شیب زمینی که برای قرارگیری استخر در نظر می‌گیریم موضوع مهمی است که در نصب استخرهای رو کار مورد توجه است. برای نصب استخرهای رو کار، زمین باید صاف و بدون شیب باشد، زیرا شیبدار بودن سطح زیر استخر در بلندمدت باعث آسیب دیدگی استخر می‌شود. (وجود شیب باعث حرکت آب در جهت شیب شده و وزن بیشتری به پایه‌های آن قسمت وارد می‌کند. این موضوع می‌تواند منجر به خرابی پایه‌ها شود). اگر زمین شما شیب دار باشد می‌توانید با حفاری سطحی زمین، آن بخش را صاف و مسطح کنید.
برای نصب استخر روکار لازم است تا زمین را از هرگونه سنگ و اجسام اضافی پاک کنید. بهترین زمین برای نصب استخر رو کار زمینی است که خاک نرم و الک شده داشته باشد.
پایه‌ها و ستون‌های افقی و عمودی استخر را در محل مناسب و بر روی بدنه قرار دهید. قسمت‌هایی از بدنه دارای حفره‌ها مخصوصی بوده که محل قرارگیری پایه‌ها یا فریم استخر است. پایه‌های عمودی را با استفاده از میله‌های افقی بلند به یکدیگر وصل کنید. این کار را برای تمامی پایه‌ها انجام داده و بخش زیرین استخر را وارد پایه‌ها کنید. پس از اتمام نصب تمامی پایه‌ها، دوباره آنها را چک کنید که اتصالات به درستی و به طور کامل وصل شده باشد.
بعد از اینکه استخر به حالت ایستاده درآمد، می‌توانید پمپ آب را روشن کنید. بعد از پر شدن استخر درپوش‌هایی که در قسمت دریچه است را بپوشانید تا آب از آن خارج نشود.

2. استخر تو کار (استخر داخل زمین)

استخرهای تو کار سازه‌هایی دائمی هستند که داخل زمین ساخته می‌شوند. این نوع استخرها دارای انواع مختلفی بوده که رایج‌ترین آن‌ها استخرهای بتنی، استخرهای فایبرگلاس و استخرهای وینیل می‌باشند.

انواع استخرهای تو کار

استخر بتنی

استخرهای بتنی اغلب پرهزینه‌ترین نوع استخرها هستند که لازم است در محل احداث، حفاری و بتن‌ریزی انجام شود. استخرهای بتنی به شما این امکان را می‌دهند که که استخر مورد نظر خود را در هر شکل و ابعادی بسازید. پس از ساخت استخر و در پایان کار نیز گچ، رنگ و مواد خاص پوششی که در رنگ‌های مختلف موجود هستند مورد استفاده قرار می‌گیرند. ساخت استخرهای بتنی با حفاری و ایجاد یک چارچوب فولادی شروع می‌شود. بتن ریخته شده و سپس زیر پوششی از گچ (که می‌تواند در صورت نیاز هرچند سال یکبار مجددا تمدید شود) قرار می‌گیرد. استفاده از پایه فولادی و بتنی یک روش مطمئن برای ساخت استخر بتنی است که بر دوام آن تاثیرگذار است. اما همچنین پرهزینه بوده و به دلیل طولانی بودن پروسه ساخت ممکن است چندین ماه طول بکشد تا اینکه قابل استفاده شود. از دیگر معایب استخرهای بتنی ترک خوردن یا نشست یا جابجایی زمین است.

مزایای استخر بتنی

امکان ساخت استخرهای بتنی در ابعاد، عمق‌ها و اشکال مختلف، بزرگترین مزیت این نوع استخرها می‌باشد.
استخرهای بتنی ساختاری بسیار بادوام دارند که فضای داخلی آن به ندرت دچار آسیب می‌شود.
استخرهای بتنی ظاهری زیبا و تمیز دارند. در استخرهای بتنی نگرانی در مورد جدا شدن آستر استخر وجود ندارد. همچنین اگر مراحل محافظت و نگهداری استخر به درستی انجام شود جلبک و آلودگی‌ها کمتر دیده می‌شود.

معایب استخرهای بتنی

فرآیند ساخت استخرهای بتنی در قیاس با استخرهای وینیل یا فایبرگلاس بسیار زمان‌بر است. استخرهای وینیل یا فایبرگلاس تنها در چند هفته ساخته شده در حالی که ساخت استخر بتنی بین 3 تا 6 ماه زمان می‌برد. فرآیند سخت تزریق و سخت شدن بتن به تنهایی 20 الی 30 روز زمان می‌برد.
سطح داخلی استخرهای بتنی اگرچه بسیار بادوام است اما معمولا ناهموار و یا سخت بوده که ممکن است پوست را دچار آسیب یا خراش کند. این موضوع بیشتر برای کودکان مد نظر قرار می‌گیرد.
هزینه محافظت و نگهداری از استخرهای بتنی بیشتر از سایر انواع استخرهاست. استخرهای بتنی به دلیل ماهیت متخلخل بتن، دچار آلودگی جلبکی شده که حذف آنها سخت می‌باشد. سازندگان استخر بتنی توصیه می‌کنند که تمام سطح استخر را حداقل یک بار در هفته با یک برس استیل تمیز کنید تا هر گونه جلبک در روی سطح از بین برود.
حفظ تعادل شیمیایی آب از دیگر معایب استخرهای بتنی است. بتن با توجه به پایه قلیایی که دارد سبب افزایش PH آب می‌شود که لازم است به طور مداوم تعادل را در آب استخر ایجاد کرد. از طرفی همانطور که گفته شد جلبک‌ها در سطح استخر قرار گرفته و برای از بین بردن آنها باید مواد شیمیایی بیشتری استفاده نمود.

از آنجایی که بتن با نمک ناسازگار است، نمک محلول در آب استخر، طول عمر پوشش داخلی استخر بتنی را کاهش می‌دهد. به همین دلیل، شما باید هر 10 تا 15 سال یکبار پوشش گچی استخر را تمدید کنید.
به طور کلی هزینه ساخت، نگهداری و محافظت از استخرهای بتنی بسیار بیشتر از سایر مدل‌هاست.

استخر فایبرگلاس

استخرهای فایبرگلاس معمولا به صورت یک تکه توسط شرکت‌های سازنده تولید شده و در داخل زمین کار می‌شوند. این نوع از استخرها انعطاف‌پذیرتر از استخرهای بتنی هستند و برای مناطق زلزله‌خیز گزینه‌ مناسبی محسوب می‌شوند. استخرهای فایبرگلاس با وجود هزینه بالاتر نسبت به استخرهای بتنی، به دلیل دوام بالاتر می‌توانند به خوبی جایگزین استخرهای بتنی شوند. از طرفی این استخرها با داشتن سطحی صاف، نگهداری آسانتری نسبت به استخرهای بتنی دارند.

مزایای استخر فایبرگلاس

نصب استخرهای فایبرگلاس بین 3 تا 6 هفته طول می‌کشد. زمان نصب این استخرها نسبت به سایر انواع استخرها نظیر استخر بتنی (3 تا 6 ماه) بسیار کوتاه‌تر است.
استخرهای فایبرگلاس نسبت به استخرهای بتنی بسیار مقاوم‌تر هستند و دچار سوراخ یا ترک‌خوردگی نمی‌شوند.
سطح داخلی این استخرها بسیار صاف و صیقلی است در نتیجه در برابر جلبک‌ها و آلودگی مقاوم هستند. این موضوع باعث شده تا نیاز به شستشوهای پرهزینه و زمان‌بر کاهش یافته و کمتر از مواد شیمیایی از بین برنده جلبک‌ استفاده شود. چنین استخرهای نیاز به تعمیر و نگهداری کمتری دارند.
جنس مواد سازنده استخرهای فایبرگلاس بر روی شیمی آب استخر تأثیر نمی‌گذارد، بنابراین برای متعادل کردن PH نیازی به افزودن اسید نیست.

معایب استخر فایبرگلاس

قابل توجه‌ترین نقطه ضعف استخرهای فایبرگلاس محدودیت در انتخاب طرح و شکل آنها است. استخرهای فایبرگلاس از پیش ساخته شده هستند و امکان تغییر شکل آنها وجود ندارد.
این نوع از استخرها نسبت به استخرهای وینیل دار هزینه بیشتری برای نصب و اجرا دارند.
از آنجایی که استخرهای فایبرگلاس پیش ساخته هستند، احتمال آسیب به استخر حین نصب و جابه‌جایی وجود دارد.

استخر وینیلی (وینیل لاینر)

این استخرهای توکار با دیوارهای پانلی ساخته شده که بهم متصل شده، روی یک پایه بتنی قرار می‌گیرند و در نهایت یک آستر وینیلی تمام استخر را می‌پوشاند. این استخرها نسبت به سایر انواع استخرها هزینه کمتری دارند. استخرهای وینیل دار در شکل‌ها و ابعاد مختلف قابلیت ساخت داشته و به راحتی در زمین‌های کوچک گنجانده می‌شوند.

مزایای استخر وینیل دار

به طور کلی استخرهای وینیل دار (وینیل لاینر) بسیار مقرون به صرفه هستند. این نوع از استخرها برای افرادی که به دنبال ساخت استخر با هزینه کم هستند مناسب است.
محافظت و نگهداری از استخرهای وینیل لاینر ارزان‌تر از استخرهای فایبرگلاس است. روکش استخرهای وینیل دار هر 8 تا 10 سال (بسته به میزان آسیب‌دیدگی، نحوه نگهداری و منطقه مورد استفاده) نیاز به تعویض دارد.
طراحی استخرهای وینیل لاینر در تمامی ابعاد و اشکال امکان‌پذیر است. سفارشی کردن این نوع استخرها (عمق، طراحی، کاربری و …) به راحتی قابل انجام است.
سطح داخلی این استخرها بسیار صاف است که همین سطح صیقلی و صاف به کاهش نیاز به تعمیر و نگهداری کمک می‌کند.

معایب استخر وینیل دار

ساخت استخرهای وینیل می تواند 4 تا 8 هفته طول بکشد که به نسبت استخرهای فایبرگلاس اندکی زمان‌برتر است.
ایجاد چین‌خوردگی در روکش استخرهای وینیل دار رایج است. چنین شرایطی نه تنها نگهداری استخر را سخت‌تر می‌کند بلکه سبب افزایش آلودگی به جلبک‌ها می‌شود. شیمی نامناسب آب استخر سبب ایجاد این چین‌خوردگی‌ها می‌شود.
در صورت باقی ماندن هرگونه زباله یا آلودگی در استخر، روکش وینیلی به سرعت لکه‌دار می‌شود. اجسام فلزی بر روی روکش وینیلی در کمتر از 24 ساعت باعث ایجاد زنگ‌زدگی می‌شوند. این اجسام خارجی باید به موقع حذف شوند تا سبب آسیب به روکش وینیلی نشوند.

بهترین زمان ساخت استخر چه موقع است؟

ساخت استخر از جمله پروژه‌هایی است که عوامل زیادی بر بهترین زمان اجرای آن تاثیرگذارند. در این بخش موارد کلیدی که می‌توانند بهترین زمان برای ساخت استخر در فصول مختلف را تحت تأثیر قرار دهند بررسی می‌کنیم.

ساخت استخر در فصل بهار

بهار زمان مناسبی برای ساخت و ساز استخر است چرا که می‌توان قبل از فرا رسیدن تابستان آن را قابل استفاده نمود. همین موضوع سبب شلوغی کاری پیمانکاران استخرها شده و ممکن است از نظر مالی مقرون به صرفه نباشد. از معایب ساخت استخر در فصل بهار، آب و هوای غیرقابل پیش‌بینی آن است. اگر بارندگی اتفاق افتد، می‌تواند بر ساختمان و روند ساخت استخر تأثیر بگذارد.

ساخت استخر در فصل تابستان

فصل تابستان بهترین زمان برای استفاده از استخر خواهد بود و بهتر است این زمان صرف ساخت و ساز نشود. اما ساخت استخر در تابستان مزایایی دارد. سطح زمینی که برای ساخت استخر در نظر گرفته می‌شود در فصل تابستان خشک است و کار نصب و اجرا را برای پیمانکاران راحت‌تر می‌کند. از طرفی به دلیل اینکه ساخت استخر در این فصل محبوبیت کمتری دارد، احتمالا هزینه‌ها اقتصادی‌تر خواهد بود.

ساخت استخر در فصل پاییز

ساخت استخر در این فصل نیز مشابه فصل تابستان است. از آنجایی که در فصل پاییز به دلیل ساخت و ساز کمتر و فرصت بیشتر برای رسیدن فصل تابستان، پیمانکاران بیشتری برای اجرای کار وجود دارند، ساخت استخر اقتصادی‌تر خواهد بود. خشک بودن زمین برای اجرای استخر نیز از جمله مزایای ساخت استخر در پاییز است.

ساخت استخر در فصل زمستان

قطعا ارزان‌ترین زمان ساخت استخر، فصل زمستان خواهد بود. در زمستان مدت زمان مناسبی برای ساخت استخر تا زمان بهره‌برداری در اواخر بهار و تابستان وجود دارد. اما مشکل در این فصل، غیر قابل پیش‌بینی بودن شرایط آب و هوایی است که ممکن است خطراتی را به همراه داشته باشد. هر گونه بارش برف یا باران می‌تواند به طور قابل توجهی ساخت استخر را به تاخیر اندازد.