شیرهای توپی از شیرآلات بسیار پرکاربرد در سیستمهای لولهکشی هستند که وظیفه قطع و وصل جریان سیال را بر عهده دارند. شیرهای توپی دارای یک بخش توپی شکل در داخل بدنه بوده که با حرکت دسته شیر جابه جا شده و موجب باز یا بسته شدن آن میشود. شیرهای توپی همواره کاربردی آسان و عملکردی مناسب دارند اما گاه به دلیل استفاده یا عدم استفاده طولانی مدت ممکن است دچار مشکل شوند. از آنجایی که استفاده از این نوع شیرآلات بسیار گسترده است، آشنایی با نحوه صحیح تعمیر و نگهداری شیر توپی میتواند کمک کننده باشد. در این مقاله به بررسی نکات نگهداری شیر توپی میپردازیم. این مقاله راهنمای کاملی برای رفع عیوب و مشکلات احتمالی در شیرهای توپی خواهد بود.
همانطور که بالاتر گفته شد شیرهای توپی یکی از پرکاربردترین شیرهای پلیمری در صنایع مختلف بوده که به عنوان شیر آن/آف یا همان شیر قطع و وصل مورد استفاده قرار میگیرند. با چرخش دسته شیر، نیرو از طریق ساقه به توپی منتقل شده و جریان سیال را قطع یا وصل میکند.
به طور کلی شیرهای توپی پلیمری از مزایای زیر برخوردارند:
- فشار کاری 4 بار
- مقاومت نسبت به خوردگی مواد شیمیایی
- مقاومت نسبت به رسوب گرفتگی و پوسیدگی
- گشتاور عملکردی پایین
بر این اساس میتوان از شیرهای توپی پلیمری در سیستمهای آبیاری، صنایع نفت و گاز، صنایع فلزی، صنایع شیمیایی، گلخانهها و… استفاده نمود.
چرا نگهداری از شیر توپی مهم است؟
با وجود کیفیت بالای ساخت، گاه ممکن است این نوع از شیرآلات دچار عیب یا خرابی گردند. در بسیاری موارد، انجام اقدامات پیشگیرانه میتواند از بروز چنین خرابیهایی جلوگیری نماید. این اقدامات میتواند به طور قابل توجهی عمر مفید شیرهای توپی را افزایش دهد.
مزایای محافظت و نگهداری از شیر توپی
افزایش عمر مفید شیر توپی
شیرهایی که دوام و طول عمر بیشتری دارند کمتر به انجام تعمیرات نیازمند شده و لذا موجب صرفه جویی در هزینهها و جلوگیری از خرابی شیر میشود. شیر توپیهایی که به طور منظم مورد بررسی قرار میگیرند به طور قابل توجهی عمر مفید بالاتری نسبت به شیرهایی دارند که در طی مدت زمان استفاده، بازرسی نشدهاند. بررسیهای متداول میتواند عمر عملیاتی را طولانی کرده و دفعات تعمیر یا تعویض پرهزینه را کاهش دهد.بدون تعمیر و نگهداری منظم، ممکن است شیرها زودتر از حد انتظار دچار خوردگی و خرابی شوند و در نتیجه هزینههای تعمیر یا تعویض غیرضروری به همراه داشته باشد.
کاهش احتمال خرابی
گاه ممکن است خرابیهایی نظیر نشتی، شکستگی و… در شیر توپی سبب بروز خساراتی گردد که علاوه بر هدر رفت آب، باعث تحمیل هزینههای گزاف شود. کارشناسان آموزش دیده در مراکز مجاز تعمیرات، میتوانند مشکلات احتمالی را به سرعت تشخیص داده و احتمال تعمیرات ضروری را کاهش دهند. شیرهای توپی که به درستی نصب و نگهداری میشوند می توانند از هرگونه ایراد و نشتیهای خطرناک در سیستم لولهکشی جلوگیری کنند.
کاهش نیاز به قطع سیستم
در سیستمهای لولهکشی به ویژه سیستمهای آبیاری، قطع آبیاری جهت انجام تعمیرات میتواند خسارات زیادی به محصول وارد کند. با انجام تعمیرات و نگهداریهای دورهای، میتوان از قطع آبیاری جلوگیری کرد.
صرفه جویی در هزینهها
اگر شیرهای توپی یا بال ولوها به طور منظم بررسی، نگهداری و تعویض شوند، نیاز کمتری به تخصیص بودجه برای تعمیرات یا تعویض ناگهانی وجود خواهد داشت. بروز خرابی در هر سیستمی میتواند به تولیدات آسیب رسانده و هزینهبر باشد.
چه عواملی بر عمر مفید شیر توپی تاثیرگذارند؟
طول عمر شیر توپی را میتوان تحت تاثیر عوامل مختلفی دانست:
-درجه حرارت و فشار سیستم
هنگام تهیه شیر مناسب برای سیستم، در نظر گرفتن درجه فشار و دمای سیال جاری در سیستم ضروری است. شیرهای توپی که در فشار و دمای بالا استفاده میشوند، نسبت به مواردی که فشار و دما پایینتری دارند، نیاز به نگهداری یا تعویض بیشتری دارند. درجه حرارت و فشار سیستم، بر روی انتخاب نوع شیرهای توپی تأثیر میگذارد. هرچه دما و فشار سیال داخل سیستم به درجهبندی شیر توپی نزدیکتر باشد احتمال آسیب به شیر توپی بیشتر خواهد بود.
-نوع سیال
شیرهای توپی برای قطع و وصل جریان سیالات در نظر گرفته میشوند. وجود هرگونه ناخالصی یا هرگونه ذرات معلق در سیال میتواند منجر به خرابی زودهنگام واشر آببند، ایجاد نشت و یا افزایش گشتاور عملیاتی شوند که در نهایت خرابی یا گرفتگی شیر به وجود آید. پس نوع سیال موجود در سیستم در عمر مفید بال ولوها تاثیرگذار خواهد بود.
-جنس شیر توپی
یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر عمر مفید بال والو، سازگاری جنس بدنه و اورینگ با نوع سیال داخل سیستم است. شیرهای توپی را می توان از فولاد ضد زنگ، برنج یا از جنس UPVC ساخت. هریک از این نوع شیرهای توپی مزایا و معایبی داشته که با توجه به نوع سیال انتخاب میشوند. برای مثال در سیستمهایی که جریان اسیدی در آنها وجود دارد، نیاز است تا از شیرهای توپی مقاوم به خوردگی مواد شیمیایی استفاده شود.
-کیفیت ساخت
از دیگر عوامل مهم در عمر شیر بال ولو، مواد اولیه استفاده شده در ساخت آنهاست. میزان مرغوبیت مواد اولیه و نیز به کارگیری ماشینآلات نوین در ساخت شیرهای توپی کمک میکند تا محصول تولیدی از کیفیت بالایی برخوردار باشد. برای اطمینان از کیفیت بال ولو توصیه میشود تا از تولیدکنندگان معتبر خریداری شود. دریافت خدمات پشتیبانی نظیر تعویض، تعمیر و ارائه قطعات یدکی از دیگر عواملیست که خرید از تولیدکنندگان معتبر را الویت میبخشد.
چگونگی تعمیر و نگهداری شیر توپی
مهمترین سوالی که باید در این همانطور که بالاتر اشاره شد تعمیر و نگهداری منظم و پیشگیرانه تاثیر مستقیمی بر طول عمر شیرهای توپی دارد. همانطور که از نام آن پیداست، تعمیر و نگهداری پیشگیرانه یا پیشبینی شده، باید قبل از تشخیص هر گونه مشکل در شیرهای توپی انجام شود. مراحل زیر میتواند در این فرآیند کمککننده باشد:
نصب صحیح شیر توپی
شیرهای توپی که به درستی نصب شدهاند، کمتر نیاز به تعمیر یا تعویض دارند. برای این منظور قبل از اقدام به نصب شیر توپی لازم است نکاتی در نظر گرفته شود:
- قبل از نصب شیر توپی باید لولهها از هرگونه مواد اضافی مثل روغن و… پاک و کاملا تمیز شوند. در صورت وجود هرگونه ناخالصی در سیستم، با باز شدن جریان سیال امکان ایجاد گرفتگی وجود دارد.
- در صورت استفاده از شیرهای توپی سایز بزرگ، خط لوله باید تحمل وزن شیر را داشته باشد. در غیر این صورت باید سیستم به تجهیزات پشتیبانی مناسب مجهز شود.
- شیر توپی پلیمری نسبت به شیر توپی فلزی علاوه بر وزن سبکتر، مقاومت بالایی نسبت به خوردگی مواد شیمیایی و زنگ زدگی داشته و قیمت آن نیز بسیار مناسبتر است. در نتیجه خرید شیر توپی پلیمری همواره توصیه میشود.
- شیر توپی باید قبل از خرید کاملا بررسی شده تا سالم باشد. شیر را چندین بار باز و بسته کرده تا مطمئن شوید که درست کار میکند. پیشنهاد میشود شیرآلات را حتما از برندهای شناخته شده تهیه کنید که علاوه بر اطمینان از کیفیت بالای ساخت محصول، از امکانات پشتیبانی محصول نیز برخوردار شوید.
تمیز کردن منظم بال ولو
احتمال گرفتگی در شیرهای تمیز و بدون آلودگی بسیار کمتر است و این موضوع بر عملکرد سیستم آبیاری تاثیر مثبت خواهد داشت. از یک دستمال میتوان برای تمیز کردن گرد و خاک یا روغن در توپی شیر استفاده نمود. باید در نظر داشت که از مواد شیمیایی که ممکن است با جنس توپی و بدنه واکنش دهد خودداری نمود. پاک کنندههای گازی یا هوای فشرده، برای فلزات به خوبی کار میکنند و پاک کنندههای مبتنی بر الکل یا آب، برای قطعات غیر فلزی ایدهآل هستند. توصیه میشود شیرهای توپی حداقل سالی یکبار باز شده و تمیز شوند.
روغن کاری شیر توپی
روغن کاری یا روانکاری از ساییدگی جلوگیری کرده و باعث می شود که شیرهای توپی به خوبی کار کنند. روانکاری همچنین به افزایش اثربخشی اورینگها و آببندی بهتر کمک میکند. به یاد داشته باشید استفاده از هرگونه روانکننده با پایه خاک رس، ممکن است باعث گرفتگی در حفره داخلی بدنه شود. مطمئن شوید که روانکنندهای را انتخاب کنید که با جنس بدنه شیر، توپی و محیط سیستم سازگار باشد.
انجام بازرسی متداول
در بیشتر موارد بررسی شیرهای توپی یکبار در سال کافیست. اما در سیستمهایی که فشار و دمای بالایی دارند بازرسیهای بیشتری توصیه میشود. در هر بررسی لازم است تا علاوه بر شیر توپی، به موارد زیر توجه شود:
- سفت بودن پیچ و مهرههای موجود در سیستم
- بررسی وجود خوردگی یا زنگزدگی
- بررسی وجود نشتی
- بررسی باز و بسته شدن صحیح شیرها
یک پاسخ
سلام قبلا هم گفتم ارتفاع استخر ۳۰ متر است ایا نیاز به پمپ دارد