همه آنچه که باید از آبیاری پسته بدانید
پسته محصولی بومی غرب آسیا است که به طور خاص در مناطق نیمه خشک خاورمیانه و مناطق مدیترانه‌ای حاصل می‌شود. درخت پسته تحمل خشکی بالایی از خود نشان داده و در شرایط تنش آبی شدید نیز زنده می‌ماند. با این وجود، درخت پسته برای عملکرد مطلوب و باروری به آب نیاز دارد. نتایج مطالعات نشان دهنده این مهم است که می‌توان با آبیاری مناسب، به ویژه در فصل تابستان، منجر به افزایش بهره‌وری محصول پسته شد.
آبیاری پسته
برنامه‌ریزی آبیاری یک فرآیند تصمیم‌گیری برای تعیین زمان و مقدار استفاده از آب است که بر اساس اطلاعات آب و هوایی، خاک، محصول و… تعریف می‌شود. به دلیل وجود محدودیت‌های منابع آبی، مدیریت و برنامه‌ریزی آبیاری به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک از اهمیت بالایی برخوردار است. برنامه‌ریزی آبیاری درختان و باغات پسته عمدتا بر اساس موقعیت خاک و دوره رشد درختان صورت می‌پذیرد. حتی در مناطق مرطوب نیز، آب یک منبع محدود بوده و بهره‌وری باغات پسته نیز وابستگی بسیار زیادی به سیستم آبیاری و برنامه‌ریزی آبیاری دارد.
همانند هر محصول دیگری، برنامه‌ریزی آبیاری پسته نیز باید بر اساس چندین عامل تعیین کننده همانند: نیاز آبی درخت پسته، ویژگی‌های خاک، آب و هوا، ویژگی‌های گیاه و سیستم آبیاری نصب شده باشد. در شرایطی که کمبود آب آبیاری شیرین در فصول تابستان در مناطق خشک چیره شود، تولیدکنندگان مجبور به کاهش مصرف آب آبیاری هستند. این در حالیست که درخت جوان پسته باید کاملا آبیاری شود، اما برای درختان مسن‌تر می‌توان از آب کمتری استفاده کرد. هرچند کاهش دفعات آبیاری درخت پسته منجر به کاهش عملکرد این محصول می‌شود، آبیاری بیش از حد این محصول نیز می‌تواند مشکل‌آفرین باشد. پوسیدگی ریشه، شور شدن، شستشوی مواد مغذی و سایر موارد می‌تواند دلیلی بر آبیاری بیش از حد باشد. بنابراین برنامه‌ریزی آبیاری کارآمد مقدار مطلوب آب را دقیقا در زمان مناسب در اختیار درختان پسته قرار می‌دهد.
در مورد آبیاری بیش از حد گیاهان بیشتر بدانید.
نیاز آبی درخت پسته
نیاز آبی محصولات را می‌توان بر اساس داده‌های نرخ تبخیر و تعرق (ET) محاسبه کرد. تبخیر و تعرق فرآیندهای اتلاف آب از سطح خاک (تبخیر) و از سطح محصول (تعرق) هستند. بنابراین تلفات ET درخت پسته عمدتا تحت تاثیر آب و هوا و سایبان درختان پسته می‌باشد. این در حالی است که نوع خاک بر ظرفیت نگهداری آب اشاره دارد. پس وضعیت و ظرفیت خاک مورد کشت باید همواره مورد بررسی قرار گیرد تا نیاز آبی درختان پسته را بتوان به درستی محاسبه کرد. از این رو می‌توان از سنسورهای سنجش رطوبت خاک استفاده کرد تا بتوان برنامه‌ریزی دقیق‌تری برای آبیاری انجام داد. دقت کنید که در هنگام استفاده از سنسورها باید حداقل از دو محل و در اعماق مختلف برای محاسبه رطوبت استفاده کنید. پس از محاسبه رطوبت موجود در خاک باید در صورت نیاز به آبیاری درختان باغات پسته اقدام کرد.
نیاز آبی درخت پسته
زمان آبیاری پسته
به طور کلی چرخه باروری درختان باغات پسته را می‌توان در چهارم مرحله خلاصه کرد:
- مرحله اول: گسترش پوسته
- مرحله دوم: سخت شدن پوسته
- مرحله سوم: رشد مغز
- مرحله چهارم: مرحله بعد از برداشت
در مرحله دوم (سخت شدن پوسته) و مرحله چهارم (بعد از برداشت) درختان پسته تحمل بیشتری نسبت به تنش آبی دارند. بنابراین در فاصله زمانی که پوسته از بین رفته و رشد مغز سریع‌تر شده، تولیدکنندگان می‌توانند تا 50 درصد از میزان آب کمتری استفاده کنند.
از سوی دیگر باید از تنش آبی درختان پسته در مرحله رشد برگ و نزدیک به برداشت جلوگیری شود. بنابراین در مرحله سوم یعنی رشد مغز، درختان حساس‌ترین مرحله را نسبت به استرس آبی از خود نشان می‌دهند. کمبود آب در این مرحله تاثیر بسیار زیادی بر روی عملکرد درختان پسته خواهد داشت.
سیستم آبیاری باغات پسته
روش‌های آبیاری باغات پسته شامل سیستم‌های آبیاری سنتی (جویچه‌ای، شیاری و غرقابی) و سیستم‌های آبیاری مدرن شامل آبیاری بارانی (آبپاش‌ها و میکروآبپاش‌ها)، سیستم‌های آبیاری قطره ای سطحی و یا آبیاری قطره‌ای زیر‌سطحی است. رساندن مقدار دقیق آب و مواد غذایی و شیمیایی به منطقه ریشه از مهم‌ترین مزیت‌های سیستم‌های آبیاری مدرن است.
آبیاری سنتی یا غرقابی
یکی از روش‌های آبیاری باغات پسته استفاده از آبیاری سنتی است که شامل روش‌هایی از قبیل: جویچه‌ای، شیاری و… است. استفاده از این روش هر چند که دارای مزیت‌های انگشت‌شماری است، اما در حقیقت وجود برخی ایرادات و معایب، عملا استفاده از آن را غیرممکن ساخته است. مواردی از قبیل:
- عدم استفاده در زمین‌های شیب‌دار
- مصرف و تلفات آبی بسیار زیاد
- افزایش علف‌های هرز باغات پسته
- افزایش نیروی کار
- راندمان آبیاری بسیار پایین
- عدم وجود مدیریت آبیاری دقیق
- عدم توجه به نیاز آبی محصول
- امکان شسته شدن مواد مغذی و خارج شدن از منطقه ریشه
آبیاری غرقابی (سنتی) پسته
آبیاری بارانی پسته
برخلاف آبیاری سنتی و غرقابی، آبیاری با سیستم‌های آبیاری تحت فشار با یکنواختی توزیع آب بالا، می‌تواند منجر به افزایش محصول باغات پسته و همچنین کاهش مصرف آب آبیاری شود. استفاده از سیستم‌های مدرن آبیاری این امکان را فراهم می‌سازد تا با استفاده از بهینه‌سازی مصرف آب آبیاری، بازدهی باغات را افزایش دهد. استفاده از میکروآبپاش‌ها در سیستم آبیاری بارانی پسته برای توزیع آب با یکنواختی بالا، خنک‌سازی درختان، جلوگیری از یخ‌زدگی و… بسیار مناسب هستند.
معرفی سیستم‌های آبیاری بارانی و انواع آن
آبیاری قطره ای پسته
سیستم آبیاری قطره‌ای یکی از بهترین روش‌های آبیاری باغات پسته جهت کاهش آب مصرفی و افزایش محصول می‌باشد. اجزای سیستم آبیاری قطره ای که شامل خطوط انتقال آب اصلی، خطوط انتقال آب فرعی، ایستگاه فیلتراسیون، پمپاژ و قطره‌چکان‌ها می‌باشند، آب را توسط شبکه‌ای از خطوط به پای درختان پسته رسانیده و سپس به وسیله قطره‌چکان‌ها به شکل قطره‌ای تحویل درخت می‌دهند. استفاده از این روش مصرف آب آبیاری را تا حدود 50 درصد کاهش داده و حتی با اجرای درست آن می‌توان تناژ و بهره‌وری باغات پسته را نیز افزایش داد.
آبیاری قطره ای پسته
یک پاسخ
درخت پسته پیون میخواد بشه در چه زمانی ابیاری بشه خوبه