باغات گردو به لحاظ حصول نتیجه از کیفیت و کمیت بالای محصول، از باغات حساس به آبیاری محسوب می‌شوند. در گذشته تعداد زیادی از باغات گردو به روش‌های سنتی و یا به وسیله آب باران آبیاری می‌شدند. اما کشاورزان و باغداران امروزی دریافته‌اند که درخت گردو نسبت به آبیاری صحیح، هم از نظر رشد سریع برای تولید الوار و هم افزایش قابل توجه در تولید محصول گردو، به شدت واکنش نشان می‌دهد. لذا امروزه با توجه به پیشرفت روش‌های آبیاری و افزایش کیفیت و کمیت در تولید محصـولات باغی، بیشتر باغات گردو، آبیاری می‌شوند.
نیاز آبی درخت گردو
درختان گردو با شاخه و برگ‌های پهن خود، به آب زیادی نیاز دارند. بخصوص در طول دو سال ابتدایی پس از کاشت نهال جوان، آبیاری منظم مورد نیاز است. تأمین آب مورد نیاز گیاه در فصل بهار که درختان میوه می‌دهند و قسمت‌های گوشتی میوه در حال شکل‌گیری است، بسیار مهم است. اگر درختان در این مدت قادر به دریافت آب کافی نباشند، کیفیت محصول و گوشت میوه گردو کاهش می‌یابد. اگرچه درختان گردو در برابر خشکی مقاوم هستند، اما با آبیاری مناسب، بازدهی و عملکرد بالاتری را به همراه دارند. آبیاری مناسب پس از رسیدگی کامل میوه، به قسمت گوشتی میوه و همچنین پرکردن پوسته سخت آن کمک می‌کند. بنابراین برخلاف بسیاری از میوه‌ها، آبیاری در طول دوره رشد، نقش مهمی در باغات گردو دارد.
داده‌های موجود نشان می‌دهد که گردو بسته به نحوه برنامه‌ریزی آبیاری، نوع خاک و شرایط آب و هوایی می‌تواند بین 42 تا 58 اینچ آب در هر فصل مصرف کند. با در نظر گرفتن میانگین راندمان آبیاری 70 درصد در آبیاری‌های تحت فشار ، آب واقعی مصرفی در هر هکتار بین 60 تا 83 اینچ خواهد بود. میزان آب مورد نیاز درخت گردو در فصول مختلف سال متفاوت است. برای مثال 50% از این میزان آبیاری برای درخت گردو، در تابستان‌ها مصرف می‌شود.
زمان آبیاری گردو چه موقع است؟
زمان آبیاری درخت گردو از جمله مواردی است که بر عملکرد درخت تاثیرگذار است. آبیاری کم یا بیش از حد می‌تواند سبب از بین رفتن درخت گردو و یا کاهش عملکرد آن شود. زمان آبیاری بسته به سن درخت، دوره رشد، فصول سال و… متفاوت است. در شرایط کنونی با توجه به وجود بحران آب، آبیاری گردو از اردیبهشت ماه و در بازه‌های زمانی 12 تا 16 روز یکبار بسته به سن درخت و شرایط آب و هوایی انجام می‌شود. عدم مدیریت آبیاری در فصل رشد بر اندازه گردو تاثیر مستقیم دارد؛ به طوری که پس از آن با جبران آبیاری اندازه میوه تغییر نخواهد کرد.
برنامه آبیاری درخت گردو در فصل تابستان اندکی متفاوت است. در فصول گرم سال، به دلیل گرمی هوا و تبخیر بالا، آبیاری با فواصل کمتری (10 تا 15 روز یکبار) صورت می‌گیرد. آبیاری ناصحیح در فصل تابستان بر کیفیت مغز گردو اثرگذار خواهد بود.
انواع روش‌های آبیاری درخت گردو
1. آبیاری کرتی گردو
آبیاری کرتی درخت گردو از قدیمی‌ترین روش‌های آبیاری برای این محصول می‌باشد. در این روش باغ به کرت‌ها مشخصی تقسیم می‌شوند. برای بهره‌مندی از این روش، کرت‌ها را به شکلی حفر می‌کنیم که در زمان جاری شدن آب از شکل‌گیری سیل جلوگیری کند. در زمان آبیاری، آب را به ورودی کرت‌ها انتقال داده و در نهایت آب بعد از گذر از کانال‌ها در زمین نفوذ می‌کند.
این روش علاوه بر هدر رفت بالای آب، سبب آسیب به منابع آبی و باغ می‌شود. همچنین اگر مسیر کرت بندی حاوی مواد سمی و یا قارچی باشد، احتمال انتقال آن‌ها به درختان بسیار بالا است. از دیگر معایب استفاده از روش آبیاری کرتی گردو، رویش بی رویه علف‌های هرز در مسیر جریان آب است. امروزه با توجه به کمبود شدید منابع آب و راندمان پایین روش کرتی، استفاده از این روش توصیه نمی‌شود.
آبیاری کرتی گردو
2. آبیاری حوضچه ای گردو
در این شیوه آبیاری، اطراف تنه درختان گردو گودال‌هایی حفر شده و آب در آن جمع می‌شود. در ابتدا آب به صورت کامل جذب زمین شده، اما به مرور زمان به صورت اندک اندک جذب می‌گردد. در این روش نیز هدر رفت آب زیاد است. همچنین میزان رویش علف‌های هرز به دلیل مرطوب بودن خاک افزایش می‌یابد. یکی از بزرگترین مشکلات روش آبیاری حوضچه‌ای (غرقابی)، مرطوب ماندن طوقه درخت به مدت طولانی است که می‌تواند منجر به جذب حشرات و بروز انواع بیماری‌ها از جمله بیماری‌های قارچی اطراف درخت شود. همچنین رطوبت پایه درخت به رشد گیاهان رونده مانند خزه‌ها کمک کند.
به یاد داشته باشید که در هر دو روش سنتی آبیاری گردو، احتمال خفه شدگی ریشه و از بین رفتن درخت وجود دارد.
3. آبیاری قطره ای گردو
آبیاری قطره ای درخت گردو بهترین روش برای باغات گردو محسوب می‌شود. در این روش با توجه به اندازه و سن درخت، لوله‌های قطره ای یا نوارهای تیپ در اطراف تنه درخت به صورت دایره‌ای قرار می‌گیرند. فاصله لوله‌های قطره ای از تنه درخت از مهم‌ترین مواردی است که در آبیاری قطره ای باغات باید مورد توجه قرار گیرد.
در این روش آب از منبع جریان یافته و از طریق قطره‌چکان یا نوارهای تیپ مستقیما به ناحیه ریشه می‌رسند. گردو درختی است که به آبیاری قطره ای پاسخ مثبتی دارد. هدف از استفاده از آبیاری قطره ای این است که مقدار آب مورد نیاز فقط در منطقه‌ای که ریشه در آن است اعمال شود تا علاوه بر کاهش مصرف آب، سبب ایجاد تنش نشود. دیگر مزیت این روش این است که رطوبت فقط در اطراف ریشه‌ها وجود داشته و سایر مناطق باغ خشک باقی می‌ماند. این موضوع از بروز بیماری‌های مختلف جلوگیری می‌کند. اگرچه که هزینه نصب و راه‌اندازی سیستم قطره ای به نسبت روش‌های سنتی بالاتر است، اما راندمان بالای آبیاری و کاهش مصرف آب در این روش، به سرعت هزینه‌های انجام شده را جبران خواهد کرد. بدین ترتیب توصیه می‌شود با توجه به شرایط کنونی کمبود منابع آبی، گردوکارها از روش آبیاری قطره ای استفاده نمایند
آبیاری قطره ای می‌تواند توسط قطره چکان‌ها انجام شود. از جمله بهترین قطره چکان برای درخت گردو قطره‌چکان‌های تنظیمی با دبی 4 لیتر در ساعت هستند. در زمین‌های دارای شیب و یا زمین‌های ناهموار که نیاز به یکنواختی در فشار خروجی آب دارند می‌توان از قطره چکان پرسی یا قطره چکان PC استفاده نمود. نکته مهم در استفاده از سیستم آبیاری قطره ای گردو، توجه به عدم وجود گرفتگی در خروجی و قطره چکان‌هاست. روش‌های مختلفی برای رفع گرفتگی‌ها وجود داشته که می‌توان به وسیله آن عملکرد سیستم قطره ای را بهبود بخشید.
آبیاری قطره ای گردو
نکات مهم در آبیاری گردو
پس از مطالعه این مقاله با در نظر گرفتن موارد زیر به عنوان نکات تکمیلی، می‌توانید بازدهی باغات خود را افزایش داده و بهینه‌ترین شرایط را برای آبیاری گردو فراهم آورید.
- اگر زمستان پرآبی را پشت سر گذاشته‌اید می‌توانید آبیاری را از فروردین ماه آغاز کنید.
- آبیاری باید در زمانی که درختان گردو در حال تشکیل برگ و شکوفه دادن هستند انجام شود.
- دیگر زمان‌های مناسب آبیاری: 3 تا 5 روز قبل از برداشت ، حداقل یکبار بلافاصله پس از برداشت.
گردو از جمله محصولاتی است که کیفیت و کمیت آن نسبت به آبیاری صحیح حساس است. بهترین روش آبیاری گردو آبیاری قطره ای است که بازدهی بالایی دارد
